Top Các Nhóm Thuốc Tiểu Đường Hiện Nay: Hiểu Rõ Để Điều Trị Hiệu Quả Bệnh Tiểu Đường

Bệnh tiểu đường (đái tháo đường) là một trong những bệnh rối loạn chuyển hóa phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Việc kiểm soát đường huyết tốt không chỉ phụ thuộc vào chế độ ăn uống và lối sống mà còn đòi hỏi sử dụng các thuốc tiểu đường phù hợp, đặc biệt trong những trường hợp tiểu đường tuýp 2 tiến triển hoặc tiểu đường tuýp 1 bắt buộc điều trị bằng insulin. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về các nhóm thuốc tiểu đường đang được sử dụng hiện nay và những lưu ý quan trọng khi dùng thuốc.

1. Tổng Quan Về Bệnh Tiểu Đường Và Mục Tiêu Điều Trị

1.1 Bệnh tiểu đường là gì và vì sao cần dùng thuốc điều trị?

Tiểu đường là một bệnh mạn tính xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin một cách hiệu quả. Khi đó, glucose không được hấp thu vào tế bào mà tồn tại trong máu, làm tăng đường huyết kéo dài, gây tổn thương nhiều cơ quan quan trọng như tim, thận, mắt, thần kinh…

Trong những giai đoạn đầu, bệnh có thể kiểm soát bằng chế độ ăn và tập luyện. Tuy nhiên, đa số bệnh nhân tiểu đường sẽ cần sử dụng thuốc tiểu đường để giữ đường huyết ở mức an toàn, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

1.2 Khi nào bệnh nhân cần bắt đầu sử dụng thuốc tiểu đường?

Bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng thuốc tiểu đường khi:

• Đường huyết lúc đói ≥ 7.0 mmol/L

• Đường huyết sau ăn ≥ 11.1 mmol/L

• HbA1c ≥ 6.5%

Tùy theo từng tuýp tiểu đường, mức độ kiểm soát đường huyết và tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc tiểu đường phù hợp nhất.
 

2. Các Nhóm Thuốc Tiểu Đường Được Sử Dụng Phổ Biến Hiện Nay

2.1 Nhóm thuốc Sulfonylureas

Đây là nhóm thuốc tiểu đường cổ điển, có cơ chế kích thích tuyến tụy tiết ra nhiều insulin hơn. Các thuốc điển hình gồm: Gliclazid, Glibenclamid, Glipizid.

Ưu điểm: hiệu quả nhanh, giá thành rẻ.
Nhược điểm: dễ gây hạ đường huyết nếu dùng sai liều hoặc ăn uống không hợp lý.

2.2 Nhóm thuốc Biguanid (như Metformin)

Metformin là thuốc tiểu đường đầu tay, đặc biệt trong tiểu đường tuýp 2. Cơ chế chính: ức chế gan sản xuất glucose, tăng độ nhạy insulin ở cơ và mô mỡ.

Ưu điểm: ít gây hạ đường huyết, có lợi cho tim mạch và kiểm soát cân nặng.
Tác dụng phụ: rối loạn tiêu hóa, nguy cơ toan lactic nếu suy thận nặng.

2.3 Nhóm thuốc ức chế alpha-glucosidase

Nhóm thuốc này (tiêu biểu là Acarbose) làm chậm hấp thu tinh bột và đường tại ruột non, nhờ đó giảm đường huyết sau ăn.

Thường được phối hợp với các thuốc tiểu đường khác để tăng hiệu quả.
Tác dụng phụ: đầy hơi, chướng bụng nếu ăn nhiều tinh bột.

2.4 Nhóm thuốc Thiazolidinedione (TZDs)

Đây là nhóm thuốc tiểu đường có cơ chế tăng độ nhạy insulin tại mô ngoại biên. Thuốc điển hình: Pioglitazon.

Ưu điểm: hiệu quả ổn định lâu dài.
Tác dụng phụ: tăng cân, giữ nước, loãng xương, có thể gây suy tim ở người lớn tuổi.

2.5 Nhóm thuốc ức chế DPP-4

Các thuốc như Sitagliptin, Vildagliptin có cơ chế tăng hoạt động của incretin – một hormone nội sinh kích thích tiết insulin sau ăn.

Ưu điểm: ít gây hạ đường huyết, ít tác dụng phụ.
Thường được kết hợp với Metformin hoặc thuốc khác để tăng hiệu quả điều trị tiểu đường.

2.6 Nhóm thuốc đồng vận GLP-1

Nhóm thuốc này có tác dụng gần giống incretin tự nhiên, giúp tăng tiết insulin, giảm glucagon, làm chậm tiêu hóa, hỗ trợ giảm cân.

Được tiêm dưới da, dùng cho tiểu đường tuýp 2 chưa kiểm soát tốt bằng thuốc uống.
Ví dụ: Liraglutide, Exenatide.

2.7 Nhóm thuốc ức chế SGLT2

Thuốc như Empagliflozin, Dapagliflozin có cơ chế ức chế tái hấp thu glucose tại ống thận, tăng thải đường qua nước tiểu.

Ưu điểm: giảm cân, kiểm soát huyết áp, bảo vệ tim và thận.
Tác dụng phụ: nhiễm trùng tiết niệu, mất nước.

2.8 Insulin – chỉ định bắt buộc trong tiểu đường tuýp 1

Insulin là thuốc tiểu đường thiết yếu với người tiểu đường tuýp 1 vì cơ thể không còn khả năng sản xuất insulin. Có nhiều loại insulin: tác dụng nhanh, trung bình, kéo dài.

Dùng qua đường tiêm, yêu cầu người bệnh hiểu rõ kỹ thuật tiêm và cách theo dõi đường huyết.
 

3. Lưu Ý Khi Sử Dụng Thuốc Tiểu Đường: Hiệu Quả, Tác Dụng Phụ Và Kiểm Soát Liều

3.1 Những sai lầm phổ biến khi dùng thuốc tiểu đường

• Tự ý bỏ thuốc khi thấy khỏe

• Uống thuốc không đúng giờ hoặc quên liều

• Không kiểm tra đường huyết định kỳ

• Không kết hợp ăn uống – vận động đúng cách

Những sai lầm này khiến việc kiểm soát tiểu đường trở nên khó khăn hơn và tăng nguy cơ biến chứng.

3.2 Tác dụng phụ có thể gặp và cách xử lý

Tùy từng nhóm thuốc tiểu đường, người bệnh có thể gặp:

• Hạ đường huyết (thường gặp ở Sulfonylureas, insulin)

• Rối loạn tiêu hóa (Metformin, Acarbose)

• Giữ nước, phù nề (TZDs)

• Nhiễm trùng tiểu (SGLT2)

Cần báo ngay cho bác sĩ nếu gặp phản ứng bất thường để điều chỉnh thuốc kịp thời.

3.3 Theo dõi và tái khám định kỳ khi dùng thuốc điều trị tiểu đường

• Kiểm tra HbA1c mỗi 3–6 tháng

• Theo dõi đường huyết đói và sau ăn hằng ngày nếu cần

• Khám tim mạch, thận, mắt để phát hiện sớm biến chứng

Sự phối hợp chặt chẽ giữa người bệnh – bác sĩ – chế độ sinh hoạt là yếu tố quyết định hiệu quả kiểm soát tiểu đường lâu dài.

Việc sử dụng thuốc tiểu đường là không thể thiếu trong chiến lược điều trị tiểu đường, đặc biệt với các trường hợp không kiểm soát được bằng chế độ ăn uống và vận động. Hiểu đúng về các nhóm thuốc, cơ chế hoạt động, tác dụng phụ và nguyên tắc sử dụng sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc điều trị, từ đó ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Giáp pháp ổn định đường huyết, tránh biến chứng tiểu đường: Punsemin

BNC Medipharm - CTY TNHH TMDV Y TẾ BÌNH NGHĨA
Đơn vị nhập khẩu và phân phối thực phẩm chức năng trực tiếp từ Mỹ, Canada độc quyền phân phối tại Việt Nam.
Hotline & zalo: 0956 745 615 & 0978 307 072 &096 880 5353
Website: http://bncmedipharm.com.vn
Địa chỉ: Tầng 1 Tòa nơ 22 KĐT Pháp Vân, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội.