google-site-verification=mKBcEwZTKcO8zs67kzoHJjvC9MPj5OQjPPbNq5msWHg
Trầm cảm sau sinh là một dạng rối loạn cảm xúc thường xảy ra trong vòng 12 tháng đầu sau khi phụ nữ sinh con. Đây là giai đoạn có nhiều thay đổi đột ngột cả về thể chất lẫn tâm lý khiến người mẹ dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu và buồn bã kéo dài.
Không giống như sự buồn nhẹ thường thấy sau sinh còn gọi là “baby blues” trầm cảm sau sinh kéo dài hơn, nặng nề hơn và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người mẹ.
Có nhiều nguyên nhân khiến phụ nữ dễ bị trầm cảm sau khi sinh con, trong đó bao gồm:
Sự thay đổi hormone đột ngột trong cơ thể
Thiếu ngủ và mệt mỏi do chăm con nhỏ
Cảm giác cô lập, thiếu hỗ trợ từ gia đình và xã hội
Áp lực từ việc làm mẹ hoàn hảo, thiếu thời gian cho bản thân
Nếu không được điều trị, trầm cảm sau sinh có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí chuyển thành trầm cảm mãn tính. Người mẹ có thể mất đi khả năng chăm sóc bản thân và con cái, rơi vào trạng thái tuyệt vọng, có ý nghĩ tiêu cực hoặc hành vi tự hủy hoại.
Con của người mẹ bị trầm cảm sau sinh có nguy cơ cao gặp các vấn đề về cảm xúc, hành vi như hay quấy khóc, khó ngủ, chậm phát triển ngôn ngữ và trí tuệ. Việc thiếu sự gắn kết sớm với mẹ có thể làm suy yếu mối quan hệ tình cảm và ảnh hưởng tới sự phát triển toàn diện của trẻ.
Không chỉ người mẹ, trầm cảm còn tạo nên hiệu ứng tiêu cực cho người chồng. Nhiều người chồng rơi vào trạng thái mệt mỏi, stress, và thậm chí mắc trầm cảm do áp lực chăm sóc gia đình, trong khi không hiểu được điều người vợ đang trải qua.
Một số dấu hiệu nhận biết sớm trầm cảm sau sinh gồm:
Buồn bã kéo dài, dễ khóc, thậm chí không vì lý do cụ thể
Không cảm thấy kết nối tình cảm với con
Mất ngủ kéo dài, thay đổi cảm giác ngon miệng
Lo âu, cảm thấy tội lỗi, vô dụng, suy nghĩ tiêu cực
Không hứng thú với những hoạt động từng yêu thích
Khi các biểu hiện kéo dài hơn 1–2 tuần, đặc biệt là xuất hiện ý nghĩ làm hại bản thân hoặc em bé, cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc tư vấn tâm lý càng sớm càng tốt.
Trong Đông y, trầm cảm sau sinh được xếp vào chứng “uất”, là tình trạng khí huyết ứ trệ, âm dương mất cân bằng. Điều trị gồm:
Dùng thảo dược để bổ khí huyết, an thần
Châm cứu kích thích huyệt đạo, lưu thông khí huyết
Xoa bóp, bấm huyệt giúp giải tỏa căng thẳng
Trị liệu tinh thần giúp người bệnh chia sẻ và “gỡ nút thắt” trong lòng
Liệu pháp tâm lý: Các chuyên gia tâm lý sẽ trò chuyện, giúp bệnh nhân nhận diện suy nghĩ tiêu cực, học cách điều chỉnh hành vi và cảm xúc.
Dùng thuốc chống trầm cảm: Các thuốc tác động lên chất dẫn truyền thần kinh trong não. Tùy mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp và theo dõi sát tác dụng phụ.
Ngoài việc điều trị y khoa, phụ nữ bị trầm cảm sau sinh có thể cải thiện tinh thần nhờ những biện pháp đơn giản tại nhà:
Thư giãn và nghỉ ngơi: Giấc ngủ chất lượng và thời gian cho bản thân rất quan trọng
Tập thể dục nhẹ nhàng: Như đi bộ, yoga, giúp tăng endorphin – chất dẫn truyền tạo cảm giác vui vẻ
Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, quả óc chó giúp cải thiện tâm trạng
Kết nối và chia sẻ: Thường xuyên nói chuyện với chồng, bạn bè, tham gia nhóm hỗ trợ sau sinh
Điều quan trọng là phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Mỗi người mẹ có thể có cơ địa, mức độ bệnh khác nhau nên phác đồ điều trị cũng phải cá nhân hóa.
Can thiệp y tế từ sớm
Chấp nhận bản thân và không tự trách mình
Có hệ thống hỗ trợ tinh thần vững chắc từ gia đình
Tham gia lớp tiền sản, học cách chăm sóc trẻ sơ sinh, hiểu trước những thay đổi tâm sinh lý có thể xảy ra sẽ giúp giảm sốc tâm lý.
Cân bằng giữa nghỉ ngơi và vận động, duy trì dinh dưỡng tốt, không bỏ bữa, ngủ đủ giấc.
Nếu bạn là người mẹ mới sinh, đừng ngại lên tiếng khi thấy tâm trạng bất ổn. Nếu bạn là người thân, hãy ở bên cạnh, lắng nghe và hỗ trợ phụ nữ sau sinh con vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Trầm cảm sau sinh không phải là sự yếu đuối, mà là một vấn đề sức khỏe nghiêm túc cần được thấu hiểu và điều trị đúng cách. Với sự đồng hành của gia đình, cộng đồng và đội ngũ y tế, phụ nữ sau sinh hoàn toàn có thể vượt qua giai đoạn này, phục hồi tinh thần và sống hạnh phúc bên con trẻ.